Η αλήθεια για τη διαχείριση τής Πανδημίας. Τραγική. (Και η αλήθεια και η διαχείριση). Ανανέωση 07/04/2021

 

 

Τελευταία ανανέωση 07/04/2021 

 

Ο γιατρός Θανάσης Παπαγεωργίου, βαθύς γνώστης τού θέματος, δημοσιεύει σειρά άρθρων σχετικά με τη διαχείριση τής πανδημίας από την κυβέρνηση Μητσοτάκη και γενικότερα από τους θεσμούς τής χώρας μας. 

 

Πρόκειται για πλήρη ανεπάρκεια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. 

 

Παραθέτω τα μέχρι στιγμής δημοσιεύματα και θα ανανεώνω την ανάρτηση με κάθε νέο. 

 

Διαβάστε τα, είναι καθαρή επιστήμη και λογική. 

 

Για το ενδέκατο στη σειρά δημοσίευμα, ο γιατρός έλαβε εξώδικη διαμαρτυρία από την καθηγήτρια κυρία Σύψα. Τόσο η εξώδικη διαμαρτυρία, όσο και η απάντηση τού γιατρού (όπου περιέχονται και πολύ ενδιαφέροντα βιογραφικά του στοιχεία) περιέχονται στο άρθρο Απάντηση στη Βάνα Σύψα, το οποίο αξίζει να διαβαστεί με προσοχή. 

 

Πρώτο δημοσίευμα: «Ορφανά» κρούσματα, ευθύνες... με γονείς

 

Δεύτερο δημοσίευμα: Οι ανυπόστατοι ισχυρισμοί της κυβέρνησης βλάπτουν υγεία και οικονομία

 

Τρίτο δημοσίευμα: Είναι καιρός να ανέβουν οι μάσκες

 

Τέταρτο δημοσίευμα: O Μητσοτάκης κάνει τον υπουργό, ο Θεοχάρης τον… Σουηδό

 

Πέμπτο δημοσίευμα: «Πειραγμένα» στοιχεία για τα κρούσματα κοροναϊού λόγω τουρισμού;

 

Έκτο δημοσίευμα: Γιατί ο Χαρδαλιάς «δεν θέλει» να ξέρει τι είναι τα ορφανά κρούσματα

 

Έβδομο δημοσίευμα: Έγγραφο ντοκουμέντο: Χάος ΕΟΔΥ στον έλεγχο πιθανών κρουσμάτων στον Προμαχώνα

 

Όγδοο δημοσίευμα: Προσοχή: Υπάρχουν χώρες που χτυπούν συνεχώς «κόκκινο»

 

Ένατο δημοσίευμα: Πού χάθηκαν 33.000 τεστ;

 

Δέκατο δημοσίευμα: Κρούσματα και tests: Πόσο απέχει το success story από την αλήθεια

 

Ενδέκατο δημοσίευμα: Αποκαλυπτικό ντοκουμέντο - Ερώτηση Σύψα στην επιτροπή ΕΟΔΥ: Αλήθεια πώς πάμε με το Rt;

 

Δωδέκατο δημοσίευμα: Όταν ο Τιτανικός έπεσε πάνω στο παγόβουνο COVID-19

 

Δέκατο τρίτο δημοσίευμα: Το «διπλό μήνυμα»

 

Δέκατο τέταρτο δημοσίευμα: Τι «τρέχει» με τον ρυθμό αναπαραγωγής του κοροναϊού (Rt);

 

Δέκατο πέμπτο δημοσίευμα: Το σκοτεινό αντικείμενο και η «κρυφή γοητεία» του Rt

 

Δέκατο έκτο δημοσίευμα: Όψιμες αντιδράσεις σε μια προαναγγελθείσα «αναζωπύρωση»

 

Δέκατο έβδομο δημοσίευμα: ΕΟΔΥ: Περί δεικτών ο λόγος

 

Δέκατο όγδοο δημοσίευμα: Το «ΕΜΒΟΛΙΟ» σε φάση ΙΙΙ των«κοινωνικών» δοκιμών

 

Δέκατο ένατο δημοσίευμα: Covid, κρούσματα και διαφάνεια: οι πολίτες δεν είναι μαριονέτες

 

Εικοστό δημοσίευμα: Από τη σιωπή των αμνών στην ανοσία της αγέλης: Τα «στοιχειωμένα» στοιχεία

 

Εικοστό πρώτο δημοσίευμα: Το «μαχαίρι με δύο όψεις» του Τσιόδρα είναι το νυστέρι του κυβερνητικού «διπλού μηνύματος»

 

Εικοστό δεύτερο δημοσίευμα: Από τα ορφανά κρούσματα στα ορφανά test

 

Εικοστό τρίτο δημοσίευμα: «Κρουαζιέρα» COVID για τους πρόσφυγες 

 

Εικοστό τέταρτο δημοσίευμα: Το «πείραμα» της Μόριας: Το «γρήγορο» τεστ και η «γρήγορη» διασπορά 

 

Εικοστό πέμπτο δημοσίευμα: Και στραβός είναι ο γιαλός και πολύ στραβά αρμενίζουμε

 

Εικοστό έκτο δημοσίευμα: Από το «non-test» στο «rapid» test … ενός κακού μύρια έπονται

 

Εικοστό έβδομο δημοσίευμα: Τα αντιγονικά test, γίνονται ΜΟΝΟ σε συμπτωματικούς

 

Εικοστό όγδοο δημοσίευμα: Συνέντευξη ΠΟΥ: Αίολες οι δικαιολογίες του ΕΟΔΥ για τα «γρήγορα» tests στους μαζικούς ελέγχους 

 

Εικοστό ένατο δημοσίευμα: Με αφορμή την τραγωδία στο γηροκομείο «Αττική»: Έντεκα αμείλικτα ερωτήματα 

 

Τριακοστό δημοσίευμα: Η κυβέρνηση των «περιοριστικών μέτρων» στα 11 βήματα.

 

Τριακοστό πρώτο δημοσίευμα: Ελλιπής ο νέος υγειονομικός χάρτης - Επιβεβαιώνει το έλλειμμα στοιχείων 

 

Τριακοστό δεύτερο δημοσίευμα: ΕΟΔΥ - Άνοιξε το Κουτί της Πανδώρας 

 

Τριακοστό τέταρτο δημοσίευμα: Αβάσιμες συγκρίσεις - Ώρα ευθύνης 

 

Τριακοστό πέμπτο δημοσίευμα: Τούτον πώς εστί ΜΕΘ ερμηνευόμενον;

 

Τριακοστό έκτο δημοσίευμα: Τα πρόσθετα μέτρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποδεικνύουν το κενό μέτρων στη χώρα μας 

 

Τριακοστό έβδομο δημοσίευμα: Υπεραισιόδοξα σενάρια... εμβολιοπαραστρατήματα και αποπροσανατολισμοί.

Τριακοστό όγδοο δημοσίευμα: ΕΟΔΥ: Τα ντοκουμέντα και η σημασία του «χαμένου χρόνου»

 

Τριακοστό ένατο δημοσίευμα: ΕΟΔΥ, ο «Μυστικός Κήπος» του υπουργείου Υγείας - Οι «Θαυματοποιοί» της πανδημίας

Τεσσαρακοστό δημοσίευμα: Κορονοϊός στην Ελλάδα: Έναν χρόνο μετά, παίζοντας την τυφλόμυγα

Τι να μας πείτε για επιστράτευση, ρε γατάκια χαρτογιακάδες;

 

Εκτεθειμένος ο ΕΟΔΥ από τις αποκαλύψεις Λύτρα, του μέχρι πρότινος υπεύθυνου επιδημιολογικής επιτήρησης

Του Θοδωρή Καραγιαννίδη

Αίσθηση και τεράστια ανησυχία για την διαχείριση και την εξέλιξη της πανδημίας προκαλούν οι αποκαλύψεις του επιδημιολόγου Θεόδωρου Λύτρα, ο οποίος επί σειρά ετών ήταν υπεύθυνος της επιδημιολογικής επιτήρησης του ΕΟΔΥ (πρώην ΚΕΕΛΠΝΟ), μέχρι τον Αύγουστο του 2020, στην πρωινή εκπομπή του δημοσιογράφου Γιώργου Σαχίνη στον 98,4 (Κρήτη TV). 

O κος Λύτρας που σήμερα είναι επίκουρος καθηγητής Δημόσιας Υγείας στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου δεν μάσησε τα λόγια του, όπως φαίνεται σε μερικά από τα σημεία της συνέντευξης που παρατίθενται στη συνέχεια. Μεταξύ άλλων μίλησε για τα μέτρα του lockdown, την πολιτική testing και διαφάνεια στα δεδομένα, αλλά και τους ασθενείς με COVID που βρίσκονται σε αναμονή. 

Στην ερώτηση «μέτρα Δημόσιας Υγείας ή μέτρα Δημόσιας Τάξης», ο κύριος Λύτρας απάντησε: «Η κοινωνική αποστασιοποίηση πρέπει να οδηγεί στη μείωση των κοινωνικών επαφών που πρέπει να έχει ο καθένας από μας. Να έχουμε επαφές με όσο το δυνατόν λιγότερα άτομα .... Τώρα αν αυτό η πολιτεία το ερμηνεύει ως να κόβουμε κλήσεις, σε πλατείες σε οικογένειες που κάθονται .. εντάξει, να το σχολιάσουν οι ακροατές και οι πολίτες, δεν μπορώ να το σχολιάσω εγώ» 

Όταν ρωτήθηκε για το lockdown ή μέτρα και ποια, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Το μέτρο του lockdown είναι ένα μέτρο έσχατης ανάγκης, διότι δεν είναι έξυπνο με την έννοια ότι είναι ένα τυφλό οριζόντιο μέτρο και δεν αντιμετωπίζει αυτό που σας είπα αμέσως πριν να κόψει τις πιο επικίνδυνες επαφές. Επίσης είναι μόνο ένα μέτρο, σε σχέση με πολλά που μπορούν να παρθούν με το σημαντικότερο μέτρο, την ευρεία χρήση test, ώστε να κόψουμε σε συνδυασμό με την ιχνηλάτηση και απομόνωση των κρουσμάτων, για να κόψουμε αλυσίδες μετάδοσης, οπότε .. Επίσης και ένας τρίτος παράγοντας είναι, κι αυτό που φαίνεται τελικά να υπάρχει με τα λίγα επιδημιολογικά στοιχεία που έχουμε, είναι η επικράτηση των μεταλλάξεων, που σημαίνει ότι με την ίδια ένταση κοινωνικής αποστασιοποίησης, που τώρα χωρίς τις μεταλλάξεις μπορεί να ήμασταν με ρυθμό αναπαραγωγής λίγο κάτω του 1, τώρα είμαστε λίγο πάνω από το 1 και η επιδημία είναι εκτός ελέγχου. 

Η προτεραιοποίηση είναι να παρθούν τέτοια μέτρα Δημόσιας Υγείας σε όλους τους τομείς, ώστε να κρατηθεί η επιδημία εντός ελέγχου, με έναν ρυθμό αναπαραγωγής κάτω του 1. αυτό γίνεται και με την κοινωνική αποστασιοποίηση, τη μείωση των επαφών, αλλά γίνεται επίσης κόβοντας αλυσίδες μετάδοσης, που σημαίνει ευρεία χρήση test, απομόνωση και ιχνηλάτηση των κρουσμάτων.

Δεν υπάρχει άλλος μαγικός τρόπος για να ελέγξουμε την επιδημία».

Σχετικά με το τι θα έπρεπε να είχε γίνει για να έχουμε σοβαρή επιδημιολογική επιτήρηση, πολιτική testing και διαφάνεια στα δεδομένα, ο κ. Λύτρας σχολίασε: 

«Η επιτήρηση σύμφωνα με τον ορισμό του ΠΟΥ, είναι η συστηματική συλλογή πληροφοριών Δημόσιας Υγείας, για δράση, για να οδηγήσει σε δράσεις, σε μέτρα Δημόσιας Υγείας. Με αυτή την έννοια λοιπόν η επιδημιολογική επιτήρηση συλλέγει όλες τις πληροφορίες. Και το google mobility λοιπόν είναι μια πληροφορία που αξιολογείται. Και τα λύματα είναι μια πληροφορία που αξιολογούνται. Όλα είναι πληροφορίες που αξιολογούνται. Τώρα από κει και πέρα, το google mobility, είναι ένας ατελής δείκτης της κινητικότητας του πληθυσμού και δι’ αυτού των επαφών που έχει ο κόσμος. Δεν είναι όμως ένας τέλειος δείκτης, δεν μας δείχνει για παράδειγμα το πόσο κόβουμε αυτές τις high risk επαφές. 

Πιστεύω πως κάποιες κινήσεις θα μπορούσαν να γίνουν και ως προς την επιτήρηση και ως προς τη διαθεσιμότητα των test. Υπάρχουν μορφές επιτήρησης για παράδειγμα, όπως η επιτήρηση τύπου sentinel και άλλες μορφές που θα μπορούσαν οργανωμένα να δώσουν μια καλύτερη επιδημιολογική εικόνα. 

Θα μπορούσε επίσης ως προς την επιτήρηση – το έχω ξαναπεί – να ανοίξουν αμέσως ανοικτά όλα τα στοιχεία από όλους τους φορείς να διαθέσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενο, που μπορεί να τα αξιοποιήσει και ως προς τη διαθεσιμότητα των test, χωρίς να φτιάξουμε καινούργιες δομές, νομίζω αντί να έχουμε αυτές τις ποσότητες test, που τις δίνουμε στις κινητές μονάδες του ΕΟΔΥ για να πηγαίνουν σε πλατείες από δω κι από κει, με μη συστηματικό τρόπο ή να έχουμε ποσότητες rapid test, γι’ αυτήν την περίφημη πλατφόρμα testing.gov.gr που υποτίθεται ότι κάνει δειγματοληπτικούς ελέγχους, όλα αυτά τα test θα μπορούσαν αυτά τα test και ακόμη περισσότερα που θα μπορούσαμε να παραγγείλουμε, θα μπορούσαν να δοθούν στις δημόσιες δομές υγείας, όπου έχει πρόσβαση ο πολίτης, να μπορεί να πηγαίνει, έστω σε όποιες δομές πρωτοβάθμιας έχουμε, να κάνει δωρεάν το test. Επίσης και η συνταγογράφηση του test, που έχει ειπωθεί κι από άλλους θα ήταν ένα πολύ χρήσιμο μέτρο». 

«Θα έπρεπε να έχουμε ευρύτερη χρήση test και κυρίως μεγάλη διαθεσιμότητα test στον κόσμο, διότι το να πηγαίνουμε και να κάνουμε test σε πλατείες σε όποιον περνάει, δεν είναι και πολύ αποδοτικό», πρόσθεσε. 

Επεσήμανε επίσης τον κίνδυνο ότι η μη ορθολογική χρήση των test και η έλλειψη μεθοδολογίας και στρατηγικής μπορεί να δημιουργήσει λανθασμένη επιδημιολογική εικόνα, λανθασμένη εκτίμηση σχετικά με τη σοβαρότητα της κατάστασης και εκείνη με τη σειρά της να οδηγήσει σε λανθασμένες εκτιμήσεις κινδύνου. «Φαίνεται κι αυτό σε κάποια στοιχεία του ΕΟΔΥ, όπου τα ποσοστά θετικότητας στους τυχαίους αυτούς ελέγχους είναι σχετικά χαμηλά». 

Γιατί πρέπει οι πολίτες να έχουν άμεση πρόσβαση στα test, η σημασία της ιχνηλάτησης και το σπάσιμο των αλυσίδων 

Εμμέσως πλην σαφώς, καταδείχθηκαν επίσης και οι δυσκολίες πρόσβασης των πολιτών, που αναζητούσαν εναγωνίως test, ενώ ο ΕΟΔΥ, τους συνιστούσε συστηματικά να μένουν στο σπίτι και να αποφεύγουν τις επαφές, όπως κι ο χρόνος που χάνονταν για αυτούς και την ιχνηλάτηση. Αντίθετα οι αλυσίδες μετάδοσης θέριευαν, κερδίζοντας τον χαμένο χρόνο. 

«Αλλά αν υπάρχει δυνατότητα κάποιος, ο οποίος έχει συμπτώματα, να μπορεί την ίδια στιγμή πολύ γρήγορα να κάνει ένα test, για να δει αν είναι θετικός, αυτό πραγματικά θα έκανε τη διαφορά», τόνισε ο κ. Λύτρας χαρακτηριστικά. 

Και συμπλήρωσε : «Δεν υπάρχουν ξέρετε μαγικές λύσεις. Για να κόψεις την επιδημία, πρέπει να κόψεις τις μεταδόσεις.

Αυτό θα γίνει είτε μειώνοντας τις επαφές, είτε απομονώνοντας τον κόσμο. Για να τον απομονώσεις πρέπει να κάνεις το test. ... και η ιχνηλάτηση ....» ωστόσο «..οι αριθμοί κρουσμάτων που φτάνουν να ιχνηλατηθούν είναι σχετικά περιορισμένοι, κόβεις μεν μεταδόσεις, καλή είναι η ιχνηλάτηση, δεν την κατηγορώ, αλλά δεν φτάνει μόνο η ιχνηλάτηση, για να ελέγξεις την επιδημία».

«Δεν έγινε το ένα, δεν έγινε το άλλο, τελικά τι έγινε σωστά ; Μάλλον ο σχεδιασμός είναι ανύπαρκτος» ρώτησε ένας ακροατής, ο κος Λύτρας απάντησε: «Εεε Τι να πω τώρα εγώ ; να συμφωνήσω ; Είναι προφανή κάποια πράγματα». 

Ασθενείς με COVID σε αναμονή. Το σύστημα κατέρρευσε 

«Υπάρχουν πολύ σοβαρά περιστατικά με COVID, τα οποία έχουν μπει σε αναμονή. Αν αυτό δεν είναι κατάρρευση, τι είναι;», ρώτησε άλλος ακροατής. 

«Ναι το γνωρίζω, συμφωνώ και ο ίδιος, έτσι ακριβώς είναι. Έχω γίνει κοινωνός και από ιστορίες πρόσφατες από νοσοκομεία και από COVID νοσοκομεία, όπου πολύ φοβάμαι ότι η ποιότητα της περίθαλψης, έχει πέσει κατακόρυφα, παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες του υγειονομικού προσωπικού και αυτό είναι πολύ λογικό να συμβαίνει, όταν έχουμε δυο ή τρεις νοσηλευτές για να περιθάλψουν 100 άτομα, έτσι .. Τι ακριβώς περιμένουμε να συμβεί;», συμπλήρωσε. 

Οι ευθύνες των πολιτικών 

«Αλλά και πάλι οι λύσεις σε αυτά τα ζητήματα δίνονται από τους πολιτικούς, τους οποίους εκλέγει ο πολίτης. Θα πρέπει λοιπόν, νομίζω κι εσείς σαν δημοσιογράφοι - έχετε πολύ μεγάλο ρόλο σε αυτό - θα πρέπει να ενημερώνετε γι αυτό που συμβαίνει, ώστε να μπορεί να κρίνει ο πολίτης», υπογράμμισε ο κ. Λύτρας. 

Γιατί φτάσαμε έως εδώ και γιατί έχουμε τόσα θύματα, ενώ αν παίρνατε μέτρα θα μπορούσατε να τα είχατε αποφύγει; 

«Κοιτάξτε, νομίζω αν ρωτούσατε τους πολιτικούς, έτυχε να ακούσω πριν λίγες μέρες τον κο Καιρίδη στη συνομιλία του με τον κο Φαρσαλινό, κι απ’ ό,τι κατάλαβα, ο βουλευτής σας εξήγησε ότι όλα είναι καλώς καμωμένα, οπότε ....» και «Προφανώς δεν είναι λάθος το ερώτημα». 

Και τέλος, σχετικά με το κατά πόσον υπάρχει κίνδυνος να φτάσουμε στην «ανοσία της αγέλης», αν την αφήσουμε να εξελίσσεται μέσω της φυσικής μόλυνσης; Τώρα δεν την αφήνουμε στην ουσία να εξελίσσεται; 

«Ακριβώς, αυτό δεν σημαίνει ότι γίνεται επίτηδες αυτό, προς Θεού. Έτσι, αλλά είναι προφανές αν αφήνουμε την επιδημία ανεξέλεγκτη, τότε ...» 

Από τη μεριά του ο κ. Σαχίνης απάντησε: «Μισό λεπτό. Επίτηδες, προφανώς κανείς δεν θέλει. Όμως όταν δεν λαμβάνεις μέτρα, όπως σαν κι αυτά που περιγράφαμε, έχεις ευθύνη, διότι λειτουργεί εξ αντικειμένου - όχι επίτηδες - η φυσική, δια της μολύνσεως ανοσία, χάνεται κόσμος κι εσύ δεν έχεις πάρει μέτρα. Όχι εσείς, προς Θεού. Άρα έχεις ευθύνη». 

«Ε, Ασφαλώς. Νομίζω, οι δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις μας, πάντα έχουν ευθύνες σε όλους τους τομείς, για ό,τι κάνουν, εννοείται και στην πανδημία», κατέληξε. 

Πηγή 

https://tvxs.gr/news/ellada/ektetheimenos-o-eody-apo-tis-apokalypseis-lytra-toy-mexri-protinos-ypeythynoy-epidimiolo

Ο ιός μεταλλάσσεται. Εμείς αλλάζουμε;

Του γιατρού Γεράσιμου Γραμματικόπουλου

Συνεχίζεται η διασπορά του ιού, και με μεταλλαγμένες εκδοχές του που παρουσιάζουν πολύ αυξημένη μεταδοτικότητα. Βρισκόμαστε μπροστά στο τρίτο κύμα ενώ ακόμα δεν έχουμε ξεπεράσει το δεύτερο. Παρότι η αγγλική μετάλλαξη (Β.1.1.7) δεν φαίνεται να ξεφεύγει της ανοσοποίησης που προκαλούν τα εμβόλια mRNA (για τα άλλα δεν έχουμε ακόμη δεδομένα), όσο συνεχίζεται η διασπορά και συσσωρεύονται μεταδόσεις, το στατιστικά απίθανο γεγονός της μετάλλαξης της πρωτεΐνης ακίδας που από την μία θα παραμένει πλήρως λειτουργική και από την άλλη θα ξεφεύγει των παρόντων εμβολίων αθροιστικά καταλήγει ένα απολύτως σίγουρο, προδιαγεγραμμένο γεγονός. Είναι λοιπόν ύψιστης σημασίας στόχος ο περιορισμός της μετάδοσης ώστε να μην τρέχουμε πίσω από την ουρά μας.

Τι κάναμε λάθος;

1. Δεν αναπτύξαμε ποτέ ένα ικανό δίκτυο τεστ, ιχνηλάτησης και ευρείας κάθετης καραντίνας (test – trace – isolate). Ο ΠΟΥ μας το λέει από την περασμένη άνοιξη, οι χώρες της Άπω Ανατολής που το εφάρμοσαν είναι σε θέση ζηλευτή, εμείς κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε. Φοβηθήκαμε το κόστος, κι έτσι εθελοτυφλώντας από το καλοκαίρι συρθήκαμε σε παρατεταμένα οριζόντια lockdown το τέλος των οποίων δεν γίνεται να δούμε παρά τους κατά καιρούς πανηγυρικούς και τις αυθαίρετες υποσχέσεις.

2. Ασυνάρτητα, ασυντόνιστα και κατά σημεία αντιπαραγωγικά περιοριστικά μέτρα, με πλείστες παλινωδίες και χωρίς σαφείς στόχους. Κατά γενική ομολογία το χειμερινό, δεύτερο, lockdown ήταν, πέρα από εξαιρετικά καθυστερημένο, ταυτόχρονα ανεπαρκές – κρατώντας ανοιχτές εργασίες και διατηρώντας ανθρώπους σε κυκλοφορία, σε ΜΜΜ και χώρους δουλειάς – και δυστοπικό, προκαλώντας αφάνταστη δυσφορία χωρίς σαφές επιδημιολογικό πλεονέκτημα όπως για παράδειγμα η απαγόρευση κυκλοφορίας μετά τις 21:00 ή την, ευτυχώς άμεσα ανακληθείσα, σκέψη για πρόστιμο σε μαθητές που δεν επιστρέφουν απευθείας σπίτι παρά θα καθίσουν στο παγκάκι της πλατείας να πουν δυο κουβέντες με τους φίλους τους. Μήπως λοιπόν η δυσφορία επιζητείται ως ψυχολογικό φύλλο συκής για την πολιτικά επιλεγμένη ανεπάρκεια εκεί που θα μετρούσε αλλά θα κόστιζε κιόλας; Η επιστήμη επιμένει πως τα ΜΜΜ είναι εστίες μετάδοσης ειδικά σε συνθήκες συνωστισμού και πρόκλησης αερολύματος (εξ ου και η πρόσφατη “αυστηρότερη” γερμανική απόφαση για συγκεκριμένων προδιαγραφών μάσκες εντός τους και όχι απλές υφασμάτινες) και πως οι νυχτερινές απαγορεύσεις με κλειστή την εστίαση ούτως ή άλλως δεν έχουν πραγματικό εντύπωμα στην επιδημιολογική εικόνα. Η πολιτική κάστα της Ευρώπης και της Ελλάδας επιμένει για το ακριβώς αντίθετο. Δεν συμφέρει οικονομικά μια τέτοια παραδοχή.

3. Αργή και μετ’ εμποδίων εμβολιαστική εκστρατεία. Πέρα από την “κολοκυθιά” που παίζεται τις τελευταίες μέρες με τις εταιρείες και τα κράτη, οι ευθύνες της Κομισιόν δεν μπορούν να κρυφτούν. Μετά τις απαράδεκτες κυριολεκτικές πειρατείες υγειονομικού υλικού μεταξύ κρατών συμμάχων και μελών της ΕΕ που ζήσαμε την περασμένη άνοιξη, ήταν λογικό και απαραίτητο η προμήθεια των εμβολίων να γίνει κεντρικά και συντονισμένα. Η Κομισιόν όμως έδειξε να νοιάζεται περισσότερο για το κόστος, από το καλοκαίρι παζαρεύοντας τιμές και προσπαθώντας να διασφαλίσει “μερίδια αγοράς” για εταιρείες “δικές μας” που ήταν πολύ πιο πίσω στην ανάπτυξη των σκευασμάτων, για εταιρείες “δικές μας” που ήδη από τότε εμφάνιζαν προβληματικές όπως μειωμένη απόδοση, παρεμποδίζοντας ως ένα βαθμό εταιρείες “ξένες”. Το “πολιτικοοικονομικό παιχνιδάκι” αυτό τώρα το πληρώνουμε χρυσάφι σε παρατεταμένα κλειστές οικονομίες και ανθρώπινες ζωές, σε κίνδυνο ακύρωσης της εμβολιαστικής προσπάθειας με μια μετάλλαξη που δεν θα καλύπτεται και φτου και από την αρχή. Επί του ειδικού και ελληνικού βεβαίως, η κατάσταση καταλήγει τραγέλαφος με προβλέψιμες δυσρυθμίες που δεν λήφθηκε κανένα μέτρο για την αντιμετώπιση τους, με εμβολιαστικά κέντρα που ανακοινώθηκαν αλλά δεν οργανώθηκαν, προσπαθώντας να προκύψουν από μια ήδη ισχνότατη πρωτοβάθμια και ένα ΕΣΥ ήδη στα όρια του χωρίς επιπλέον έξοδο, με διαστρωμάτωση κινδύνου και προτεραιότητας αντιεπιστημονικά απλοϊκή και πολλαπλώς διαβλητή και διάτρητη υπέρ τρίτων, με ένα πρόδηλο και αισχρό παιχνίδι καθυστερήσεων ελπίζοντας στην άφιξη σκευασμάτων που δεν απαιτούν κεντρική διαχείριση. Σκευάσματα ωστόσο που και έχουν καθυστερήσει στην αδειοδότηση τους, και μικρότερη αποδοτικότητα εμφανίζουν και δυσχέρεια σε ενδεχόμενη ανάγκη επικαιροποίησης τους λόγω ακάλυπτων μεταλλάξεων.

4. Επικίνδυνη προωρότητα και wishful thinking στην άρση περιορισμών, όταν αυτή θα βοηθήσει εμπορικούς στόχους. Το μέγιστο παράδειγμα αυτού του τρόπου σκέψης το είδαμε στο Ηνωμένο Βασίλειο όπου μόλις με την υπογραφή της άδειας για το εμβόλιο υπήρξε πλήρης άρση περιορισμών με αποτέλεσμα μια πλημμυρίδα κρουσμάτων που οδήγησε – ξανά! – σε κατάρρευση το εκεί εθνικό σύστημα υγείας με ακυρώσεις κάθε τακτικής ιατρικής πράξης, ακόμα και μετατροπή λεωφορείων σε ασθενοφόρα. Και όλα αυτά για να ανοίξει η “χριστουγεννιάτικη αγορά”. Ho ho ho! Happy CovidMas! Ωστόσο και στα καθ’ υμάς δεν έλειψαν οι παλινωδίες, και μάλιστα συνεχίζονται ακόμα και τώρα. “Ανοίξαμε και σας περιμένουμε” στην αγορά μη χαθούν οι εκπτώσεις, την ώρα που ανακαλύπτουμε πως έχει διασπαρεί πλέον στην κοινότητα η πολύ πιο μεταδοτική “αγγλική” μετάλλαξη B.1.1.7. “Ανοίξαμε και σας περιμένουμε” αλλά προτάσεις για “χρονόμετρα”, διορίες και πρόστιμα βροχή… Καταναλώστε και τρέξτε πίσω στα σπίτια σας! Μην χάσετε λεπτό να χαζέψετε ένα λουλούδι που φυτρώνει σε πείσμα όλων μέσα από το τσιμέντο. Δυστοπία και δυσφορία. Καταναλώστε, δυστοπικά και δυσφορικά, για να μην χρειαστεί να στηρίξει η πολιτεία. Καταναλώστε, δυστοπικά και δυσφορικά, γιατί αλλιώς κοστίζει.

5. Καμία διάθεση πραγματικής ενημέρωσης και διάψευσης της συνωμοσιολογίας. Ακόμα και όταν αυτή η συνωμοσιολογία μπαίνει πρακτικό εμπόδιο, ακόμα και όταν στοχοποιεί υγειονομικούς – που τόσο χειροκροτήσατε υποκριτικά! – ακόμα και όταν καλεί ευθαρσώς σε μη τήρηση μέτρων και καταστρατήγηση μιας κοινωνικής στρατηγικής και προσπάθειας. Αναρωτιέται λοιπόν νομίζω εύλογα κανείς, γιατί τόση αδράνεια από την πολιτεία, τους επίσημους επιστημονικούς φορείς, τις εισαγγελικές αρχές; Μήπως – λέω εγώ ο καχύποπτος – γιατί αυτοί οι “βάρβαροι” είναι εξόχως βολικοί; Μήπως γιατί επάνω τους θα φορτωθεί όλο το κρίμα μιας ιστορικής αποτυχίας χωρίς να κοιτάξει η κοινωνία τους πραγματικούς υπαίτιους;

Παράλληλα δε, κομματικοί μηχανισμοί επενδύουν σε “ψεκασμένες θεωρίες” και απίθανες ανακρίβειες με στόχους μικροπολιτικούς και ψηφοθηρικού εντυπωσιασμού των απλοϊκών και των παραστρατημένων, ενισχύοντας δραματικά την απόρριψη της επιστήμης και του ορθολογισμού. Κι αν αυτό ήταν εν πολλοίς αναμενόμενο από τον ακροδεξιό εσμό που ούτως ή άλλως βασίζει το ιδεολογικό του αφήγημα στον ανορθολογισμό και την “μαγική σκέψη”, η ανάδειξη τέτοιων τάσεων στην υποτιθέμενα φρόνιμη “κεντροαριστερά” προκαλεί τρόμο για το τι θα επακολουθήσει. Όταν θα έρθει ο “λογαριασμός”, κοινωνικός και οικονομικός, τα στίφη που καλλιεργήθηκαν με την τυφλή οργή ούτε ταξική συνείδηση θα επιδείξουν, ούτε ορθολογικές απαντήσεις στα προβλήματά τους θα αναζητήσουν παρά και πάλι Μεσσίες αμφιβόλου περιεχομένου και έναν ανούσιο δονκιχωτισμό, να πολεμάνε ανεμόμυλους. Χμ, ξανά και πάλι, εξαιρετικά “χρήσιμη εξέλιξη” για ένα σύστημα που προσπαθεί να αποποιηθεί ευθύνες και να κρατηθεί “στο κόλπο”.

6. Η γενικότερη ατομικιστική, εγωκεντρική, θεώρηση της ζωής. Όλα, μα όλα, φιλτράρονται μέσα από το δυστοπικό καλειδοσκόπιο ενός υπερφίαλου “ΕΓΩ”. Το lockdown, τα μέτρα, οι μάσκες, τα εμβόλια, οι θεραπείες, το ΕΣΥ… τα πάντα τα εξετάζουμε μέσα από το κόστος και το κέρδος, οικονομικό και μη, σε ατομικό επίπεδο. Τι σημαίνει για εμένα, πρώτα εμένα, μονάχα εμένα. Δεν είναι μια συγκεκριμένη πράξη ή παράληψη αυτής, αλλά το γενικότερο “νοητικό υπέδαφος” που σε μεγάλο βαθμό εξηγεί και προδιαθέτει για όλα τα προηγούμενα. Τρανότατα καταρρέει με κρότο το ψευδο-επιστημονικό και ψευδεπίγραφο “ιδεολόγημα” του “κοινωνικού δαρβινισμού”. Το υπερφίαλο ΕΓΩ, η συνειδητά εγωιστική, ατομικιστική ύπαρξη, η έλλειψη αλληλεγγύης και αλτρουισμού στις δυτικές κοινωνίες αποδεικνύεται μπροστά στην πανδημία ένα βαρύτατο εξελικτικό μειονέκτημα. Το περιβάλλον μας πλέον μας πιέζει ασφυκτικά να προσαρμοστούμε.

Το έχω ξαναγράψει αρκετές φορές στο πρόσφατο παρελθόν, θα το πω και πάλι. Οι δύο θείοι Κάρολοι του 19ου αιώνα (Δαρβίνος και Μαρξ) θα μας κοιτούν και θα τραβούν τις μακριές παχιές γενειάδες τους με απογοήτευση μεγάλη. Η κοντόφθαλμη εμμονή στο κέρδος εις βάρος της ζωής και ο ατομικισμός εις βάρος του κοινωνικού συνόλου είναι δύο πολύ ισχυρά δηλητήρια. Οι δυτικές κοινωνίες είτε θα “μεταλλάξουν” τα συμπεριφορικά τους μιμίδια εγκαταλείποντας την πλάνη του ΕΓΩ, είτε θα χαθούν σαν εξελικτική “φύρα” στις επόμενες πανδημίες που έρχονται ακόμα και αν ο SARS-CoV-2 μας κάνει την χάρη να μας την γλιτώσει.

ΠΗΓΗ

Ελίτ, αντιελίτ

του Γιώργου Ρακκά

Αρκεί κανείς να συγκρίνει την κουλτούρα της “παλαιάς” αστικής τάξης της χώρας (πηγαίνοντας για παράδειγμα στο Μουσείο Γουλανδρή στο Παγκράτι), με εκείνην των “σελέμπριτυ” στο Ντουμπάι, για να καταλάβει την έκταση της πολιτιστικής καθίζησης των ελίτ της χώρας. Από τον Εγγονόπουλο και τον Μονέ, στον Σνίκ και τους υπόλοιπους αστέρες της ελληνικής γκάνκστα-ραπ.

Τι σημαίνει, όμως, εν μέσω καθολικών κοινωνικών περιορισμών το ταξίδι στο Ντουμπάι; «Να δείξουμε ότι η πανδημία δεν μας αγγίζει & ότι ζούμε υπεράνω κάθε περιορισμού απ’ το νόμο». Το ότι τον γράφουμε στα παλιά μας τα παπούτσια, εξ άλλου, διαφεύγοντας έτσι απ’ τους καταναγκασμούς στους οποίους υποβάλλονται «οι πολλοί» είναι γι’ αυτούς ο απόλυτος δείκτης της κοινωνικής τους ισχύος.

Η επίδειξη της ασυδοσίας σημαίνει ουσιαστικά άρνηση ηγεσίας. Εξ ου και το πνεύμα της ελευθεριακότητας στο οποίο ομνύουν, που θα μπορούσε να διατυπωθεί εντελώς περιληπτικά στην πρόταση «θα ζω από τους άλλους αποκλειστικά για τον εαυτό μου». Αυτές οι ελίτ, όχι μόνο δεν επιθυμούν να δείχνουν το ‘καλό παράδειγμα’, αλλά αρέσκονται επιπλέον στο να μας το επιστρέφουν κατάμουτρα. Αν, δε, ασκούν καμιά έλξη στην υπόλοιπη κοινωνία αυτή δεν οφείλεται στην ‘ηγεσία δια του παραδείγματος’ ή στην ηγεσία δια της πυγμής (την οποία δεν διαθέτουν) αλλά στην ‘ηγεσία δια του φθόνου’ που η ίδια τους η χλιδή προκαλεί. Μέσω του φθόνου, εξ άλλου, διαχέεται και ο ‘μηδενισμός’ τους προς τα κάτω, για να καθοδηγήσει και την υπόλοιπη κοινωνία στο καθοδικό σπιράλ κατάπτωσης και παρακμής.

Κάποτε πολλά από τα στοιχεία αυτής της συμπεριφοράς, χαρακτήριζαν ορισμένες αντι-ελίτ στάσεις (όχι όλες, συλλήβδην). Τώρα, είναι οι ελίτ που φέρονται ως ‘αντι-ελίτ’…

Σελέμπριτι και ελίτ

«Οι σελέμπριτι δεν είναι ελίτ», θα μπορούσε να αντιτάξει κάποιος. Είναι ποπ, πολιτισμικοί αντι-ήρωες της μαζικής δημοκρατίας και αυτές οι στάσεις που τους αποδίδονται συνοδεύουν την ίδια τους την ύπαρξη από τότε που αναδύθηκαν στο κοινωνικό στερέωμα.

Ορθώς, ωστόσο, πολλά από τα στοιχεία που εντοπίστηκαν σε όσους δεξιώθηκαν στο «Νάμμος» του Ντουμπάι (βλέπουμε εδώ το μοντέλο της Μυκόνου να εξάγεται επιτυχώς στα κέντρα μεγάλου πλούτου της Ανατολής), ο αντισυμβατισμός, η εικονοκλαστική διάθεση, η άρνηση ηγεσίας, επιβεβαιώνονται με άλλο περιεχόμενο και πολιτιστικές αναφορές και στις σοβαρές(;) συνιστώσες των ηγέτιδων τάξεων. Ιδού ορισμένα παραδείγματα από την επικαιρότητα των τελευταίων ημερών.

Η πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλουπροκάλεσε πολλά σχόλια, τόσο με την εορταστική της αρθρογραφία στην Εφημερίδα των Συντακτών, όσο και με την σημειολογία που θέλησε να δείξει κατά την παρουσία της στην εορταστική δοξολογία για το νέο έτος που έλαβε χώρα στην Μητρόπολη Αθηνών. Ας ξεκινήσουμε από το περιστατικό της Μητρόπολης. Εκεί, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας εμφανίστηκε να παρεκκλίνει από την εθιμοτυπία, αρνήθηκε να ασπαστεί τον Σταυρό, όπως έκαναν οι υπόλοιποι της πολιτικής ηγεσίας που παραβρέθηκαν, ενώ βέβαια εντύπωση προκάλεσε η μη ανάκρουση του εθνικού ύμνου, κατά την προσέλευσή της στη Μητρόπολη. Μια επίσης παρέκκλιση από την εθιμοτυπία που εισηγήθηκε το επιτελείο της.

Στο άρθρο της που δημοσιεύθηκε την επομένη (02/01/2021) στην Εφημερίδα των Συντακτών, με τίτλο Δημοκρατία, κράτος δικαίου και δικαιώματα, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας ξεδίπλωσε το δικό της μανιφέστο για την αντίληψη που πρέπει να διέπει τους θεσμούς. Εντύπωση σε αυτό προκάλεσαν οι αναφορές της στην τυραννία της πλειοψηφίας, και η στηλίτευση του ‘εθνοκεντρικού προστατευτισμού’ ως υπαίτιου για την ανάδυση μιας ‘ανελεύθερης δημοκρατίας’. Φαινόμενο που γι’ αυτήν συνιστά μείζονα απειλή για το δημοκρατικό πολίτευμα, και εντοπίζεται κατά την άποψή της σε χώρες που έχουν την πιο αδύναμη δικαιοκρατική παράδοση.

Φυσικά, το άρθρο της έρχεται να ερμηνεύσει την στάση που είχε κατά την εορταστική δοξολογία της Πρωτοχρονιάς, όπου με την σημειολογία της παρουσίας της θέλησε να καταδείξει ότι δεν επιθυμεί να λειτουργήσει ως Πρόεδρος μιας «εθνοκεντρικής δημοκρατίας» (sic!).

Εδώ αρχίζουν οι μεγάλες αντιφάσεις της τοποθέτησής της: Η παραβίαση της εθιμοτυπίας που συνοδεύει τα Ανώτατα Αξιώματα, και στην οποία επιδίδεται η Πρόεδρος της Δημοκρατίας ήδη από την πρώτη στιγμή της θητείας της, δεν είναι συνήθεια των ‘εμπεδωμένων δημοκρατιών’ αλλά αντίθετα των δημαγωγικών καθεστώτων που εκείνη στηλιτεύει: Θα ήταν αδιανόητο για τον Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος αντιπροσωπεύει για την ΠτΔ πρότυπο πολιτείας στο ανώτατο αξίωμα, να βγει κατά την επέτειο της 4ης Ιουλίου ή κατά το Πρωτοχρονιάτικο διάγγελμά του, και να μην επιβεβαιώσει την προσήλωση της αμερικανικής ηγεσίας στην… πατρίδα, την θρησκεία και την οικογένεια.

Στις ‘εμπεδωμένες δημοκρατίες’ η ομολογία της ηγεσίας στις θεμελιώδεις αξίες κάθε έθνους, θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι του ‘κοινωνικού συμβολαίου’ μεταξύ ηγεσίας και βάσης, η ρήτρα του που συνέχει την δημοκρατία. Αυτονόητο θεωρείται επίσης, ότι τα αξιώματα δεν υπόκεινται σε ατομική χρησικτησία εκείνου που τα κατέχει, και ότι άρα δεν μπορεί να αναδιαμορφώνει κατά το δοκούν τον χαρακτήρα τους, γιατί «έτσι θέλει».

Τέτοιες συμπεριφορές χαρακτηρίζουν τον Τραμπ, τον Μπόρις Τζόνσον, και τους διάφορους δικτάτορες που η ίδια η ΠτΔ θέλησε να κατηγοριοποιήσει στο άρθρο της υπό την ρετσέτα του ‘εθνοκεντρικού προστατευτισμού’. Χαρακτηρίζουν όμως και την ίδια την Κατερίνα Σακελλαροπούλου, καθώς από την πρώτη στιγμή που αναδείχθηκε στο ανώτατο αξίωμα της ελληνικής δημοκρατίας, συγκρούεται με τους τύπους, την εθιμοτυπία και τα ιστορικά χαρακτηριστικά του θεσμού. Από τις ‘ρηξικέλευθες’ (sic!) αλλαγές στην διακόσμηση του γραφείου της, που θυμίζουν τις αντίστοιχες του Αλέξη Τσίπρα όταν αναδείχθηκε στην πρωθυπουργία, μέχρι την επιθυμία της να την αποκαλούν «Κατερίνα» και όχι Αικατερίνη.

Υπάρχει, βέβαια, και η «τυραννία της πλειοψηφίας». Η οποία είθισται να αναφέρεται στις ειδικές περιστάσεις εκείνες όπου η πλειοψηφία επιθυμεί να επιβάλει με την δύναμη των αριθμών της αποφάσεις που αφορούν αποκλειστικά στις μειοψηφίες, δίχως να λαμβάνεται υπόψη οι δικές τους θέσεις. «Τυραννία της πλειοψηφίας» στην Ελλάδα, θα υπήρχε για παράδειγμα στο φανταστικό ενδεχόμενο άρνησης του μουσουλμανικού χαρακτήρα της μειονότητας της Θράκης, επειδή η χώρα είναι ιστορικά, και κατά πλειοψηφία Χριστιανική.

Η ΠτΔ όμως χρησιμοποιεί γενικά τον όρο, λες και ο τυραννικός χαρακτήρας είναι αναπόσπαστο γνώρισμα κάθε πλειοψηφίας. Άλλο είναι, όμως, να επισημαίνεται η ‘τυραννία της πλειοψηφίας’ στις οριακές περιπτώσεις που αυτή όντως θα συμβεί, και άλλο να γίνεται επίκληση αυτών των περιπτώσεων για να σχετικοποιείται η ίδια η ισχύς της πλειοψηφίας.

Έχουμε, δηλαδή, μια Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας η οποία επιθυμεί να εμφανίζεται στις δημόσιες τοποθετήσεις της με μια εικονοκλαστική, αποδομητική διάθεση τόσο ως προς την «ελληνικότητα» του θεσμού, όσο και ως προς τον δημοκρατικό του χαρακτήρα, τον οποίον και σπεύδει να θέσει υπό την αίρεση ενός παροξυστικά ατομοκεντρικού δικαιωματισμού.

«Δικαίωμά της», θα αντιτάξει κάποιος. Όχι, όταν ηγείσαι του πιο σημαντικού, συμπεριληπτικού θεσμού του πολιτεύματος. Που δεν δυνατόν να χρησιμοποιείται ως βήμα έκφρασης μιας επί της ουσίας αποσχιστικής ιδεολογίας, για να εκβιάσει αυτή το διαζύγιο με το κοινό εθνικό αίσθημα περί ιστορίας, ταυτότητας και δημοκρατικής λειτουργίας. Γιατί τότε χωρίζεις, και δεν ενώνεις, καταλήγεις να λειτουργείς με τρόπο που προσθέτει στο χάσμα μεταξύ των θεσμών και της κοινωνίας, στρεβλώνοντας την ίδια την αντιπροσωπευτική λειτουργία του πολιτεύματος.

Η δε αποσχιστική ιδεολογία της παγκοσμιοποίησης, η ελιτιστική απόρριψη του ‘αξιοθρήνητου βίου’ που υποτίθεται ότι χαρακτηρίζει τις εθνικές κοινωνίες, συνιστά την μεγαλύτερη απειλή για την σύγχρονη δημοκρατική λειτουργία. Μεταξύ όλων των άλλων, και γιατί πυροδοτεί αντανακλαστικά την ανάδυση φαινομένων τύπου Τραμπ τα οποία τόσο πολύ δείχνει να αποστρέφεται η ΠτΔ. Σφάλλει, όμως, όταν τα αποδίδει σε ανώριμες δημοκρατίες, γιατί η Αμερική ήταν μέχρι πρότινος γνωστή για την σταθερότητα του πολιτεύματός της, ενώ η Αγγλία (του μπρέξιτ) είναι το πιο παλιό έθνος-κράτος δικαίου στην Ευρώπη. Και αυτές οι χώρες εμφάνισαν τις τάσεις αυτές, όχι λόγω ‘ανωριμότητάς’ (sic!), αλλά επειδή βίωσαν επί αρκετά χρόνια την κυριαρχία ελίτ που επί της ουσίας δεν ήθελαν να έχουν καμία σχέση με τον λαό που κυβερνούσαν.

«Παιδική χαρά»

Θα πρέπει όλα να τα έχουμε υπόψη μας όλα αυτά, γιατί δεν ζούμε μόνοι σε αυτόν τον κόσμο. Ιδίως σήμερα, όταν η παγκοσμιοποίηση έχει καταρρίψει τα όρια ανάμεσα «εσωτερικής» και «εξωτερικής» ζωής, κάθε σημαντική στιγμή του εσωτερικού δημόσιού μας βίου παράγει και μια εικόνα της χώρας και της κοινωνίας προς τα έξω. Η εικόνα που δείχνουν σήμερα αξιωματούχοι και αντιπρόσωποι της Ελλάδας σε κάθε επίπεδο, είναι εκείνη μιας παιδικής χαράς ναρκισσιστικών προσωπικοτήτων που ο καθένας εν τέλει κάνει ό,τι του καπνίσει. Σαν το πιο προβεβλημένο στη δημοσιότητα μέλος της επίσημης Επιτροπής Αγγελοπούλου για το 1821, που θέλησε να γιορτάσει την έλευση της επετείου με την κάτωθι ανάρτηση:

Γι’ αυτόν ένα είναι βέβαιο: Ότι αν τα έκανε αυτά στις ΗΠΑ, ή τα μεγάλα ευρωπαϊκά έθνη που τόσο πολύ ο ίδιος θαυμάζει, θα είχε πάει σπίτι του προ πολλού. Ακριβώς γιατί και αυτός συμβάλει ώστε να παρουσιάζεται η χώρα ως εντελώς ασόβαρη, και οπωσδήποτε δεν είμαστε για τέτοια ενόψει των τεράστιων προκλήσεων που θα αντιμετωπίσουμε την νέα χρονιά…

ΠΗΓΗ

Απεβίωσε ο Θύμιος Παπανικολάου

Χάσαμε έναν από εμάς.

Απεδήμησε ο Θύμιος Παπανικολάου.

Ο αγωνιστής, ο πατριώτης, ο έντιμος, ο φίλος.

Γίναμε φτωχότεροι και πολλά λόγια δεν χρειάζονται.

Δεν θα τα ήθελε και ο ίδιος.

Αιωνία του η μνήμη.

Υπεραισιόδοξα σενάρια για το εμβόλιο.

Του γιατρού Θανάση Παπαγεωργίου

Είναι αλήθεια ότι στις μέρες μας, η διαδικασία έρευνας και ανάπτυξης εμβολίων για την αντιμετώπιση της COVID-19, ακολουθεί ένα πρωτόγνωρο ρυθμό, μοναδικό στην ιστορία της ανάπτυξης των εμβολίων. Ωστόσο απ’ ό,τι φαίνεται υπάρχουν χρόνοι των διαφόρων σταδίων που μεσολαβούν από την ανακάλυψή ενός εμβολίου, μέχρι την εφαρμογή των προγραμμάτων μαζικού εμβολιασμού, αλλά και της επίτευξης του τελικού στόχου, που είναι πολύ δύσκολο να ξεπερασθούν. Είναι μάλλον νωρίς να κάνει κανείς μια ασφαλή πρόβλεψη, από τη στιγμή που δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμη οι κλινικές μελέτες φάσης ΙΙΙ.

Η μόλις πρόσφατη ανακοίνωση της κοινοπραξίας των εταιρειών της αμερικανικής Pfizer και της γερμανικής BioNTec, σίγουρα είναι ενθαρρυντική, πλην όμως αυτό που πρέπει να διευκρινισθεί, είναι ότι πρόκειται για μια ανακοίνωση – είδηση, με περιορισμένα πληροφοριακά στοιχεία και όχι για δημοσίευση επίσημων αποτελεσμάτων – έστω και προκαταρκτικών - ενός πρώτου σταδίου της συγκεκριμένης κλινικής μελέτης φάσης ΙΙΙ, που βρίσκεται σήμερα ακόμη σε εξέλιξη.

Τα περισσότερο κατατοπιστικά, αλλά και πάλι προκαταρκτικά αποτελέσματα, προβλέπεται να δοθούν στο FDA, στα τέλη του Νοέμβρη, εφόσον θα έχει συμπληρωθεί ο απαιτούμενος προκαθορισμένος αριθμός ατόμων που θα έχουν ανιχνευθεί στη μελέτη με covid-19, ο οποίος πρέπει να είναι μεγαλύτερος (164) από αυτόν (94), που έδωσε τη δυνατότητα για τη σχετική ανακοίνωση.

Επομένως παρά την εύλογη αισιοδοξία που προκαλεί, η ανακοίνωση δεν απαντά προς το παρόν σε κάποια βασικά ερωτήματα που αφορούν:

Την αποτελεσματικότητα. Το ποσοστό αποτελεσματικότητας άνω του 90% παρατηρήθηκε σε ένα δείγμα 39.000 ατόμων, το οποίο είχε χωριστεί σε δύο ομάδες: Αυτούς που έλαβαν κανονικά το εμβόλιο και αυτούς στους οποίους χορηγήθηκε placebo. Συνολικά και από τις δύο ομάδες ανιχνεύθηκαν 94 άτομα με COVID-19. Εννέα από αυτά ανήκαν στην ομάδα που είχε υποβληθεί στο εμβόλιο και 85 στην ομάδα στην οποία είχε χορηγηθεί placebo. Αυτό στην πραγματικότητα σημαίνει ότι νόσησαν 9 από αυτούς που έκαναν το εμβόλιο και 85 από αυτούς που έλαβαν placebo. Το υψηλό αυτό ποσοστό ακούγεται εξαιρετικά ικανοποιητικό, δεδομένου ότι η επιστημονική κοινότητα έχει συμφωνήσει, ότι ένα ποσοστό της τάξης του 50%, μπορεί να θεωρηθεί αποδεκτό. Υπενθυμίζουμε ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου της γρίπης κυμαίνεται από 30% έως 60%. Όμως, μετά το ενδεικτικό αυτό ποσοστό, θα πρέπει να αναμένουμε το ποσοστό των κανονικών προκαταρκτικών αποτελεσμάτων και στη συνέχεια των τελικών, μετά την ολοκλήρωση της φάσης ΙΙΙ κλινικής μελέτης, προκειμένου να εκτιμηθεί η πραγματική αποτελεσματικότητα του εμβολίου.

Επιπλέον υπάρχει το ερώτημα για πόσο χρονικό διάστημα θα ισχύει η εκτιμηθείσα αποτελεσματικότητα, μετά την οριστική αξιολόγηση. Το ποσοστό που ανακοινώθηκε υπολογίσθηκε με βάση ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα, δηλαδή μόλις 7 ημέρες μετά τη δεύτερη δόση. Συνεπώς, αυτή τη στιγμή δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε για πόσο χρονικό διάστημα, είναι σε θέση να εξασφαλίσει ανοσία το συγκεκριμένο εμβόλιο. Για να καταλήξουμε σε ένα ασφαλές συμπέρασμα θα πρέπει να περιμένουμε αρκετούς μήνες ακόμη.

Επομένως το ζήτημα της διάρκειας της ανοσίας που παρέχει το εμβόλιο, παραμένει ακόμη ανοικτό.

Την προστασία που εξασφαλίζει το εμβόλιο. Δεν διευκρινίζεται το είδος και η έκταση της προστασίας. Επομένως παρά τη γενική αναφορά περί προστασίας από τη νόσο COVID–19, δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, προς το παρόν, εάν εξασφαλίζει προστασία από βαριές εκδηλώσεις της νόσου.

Τον συνδυασμό της ανοσίας και της μη μεταδοτικότητας. Η ανακοίνωση δεν παρέχει την πληροφορία, εάν το εμβόλιο μαζί με την ανοσία, εξασφαλίζει ταυτόχρονα και την μη μεταδοτικότητα από το άτομο που εμβολιάσθηκε. Με άλλα λόγια εάν εξασφαλίζεται η πλήρης «στεγανοποίηση» του εμβολιαζόμενου.

Επομένως μέχρι στιγμής κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ποιος θα είναι ο επιδιωκόμενος στόχος ενός μελλοντικού εμβολιασμού. Αυτός θα είναι ανάλογος των δυνατοτήτων που παρέχει το εμβόλιο.

Δηλαδή εάν εξασφαλίζει ταυτόχρονα ανοσία και μη μεταδοτικότητα, άρα θα μπορεί να σπάζει τις αλυσίδες μετάδοσης, τότε θα μπορεί να επιδιωχθεί ένα πρόγραμμα ευρείας κλίμακας εμβολιασμού με στόχο την επίτευξη ανοσίας από μεγάλο τμήμα του πληθυσμού.

Εάν όμως η ευεργετική του δράση θα περιορίζεται μόνον στην ανοσία του εμβολιαζόμενου ατόμου, τότε η προοπτική των εμβολιασμών θα περιορίζεται κι αυτή με τη σειρά της, σε επιλεκτικούς και στοχευμένους εμβολιασμούς, σε πληθυσμιακές ομάδες που θα πρέπει να προστατευθούν.

Μιλώντας γι αυτές θα πρέπει να επισημάνουμε ότι από το περιεχόμενο της ανακοίνωσης δεν γνωστοποιείται αν τα αποτελέσματα προέκυψαν από εμβολιασμούς σε ευαίσθητες ομάδες ή ομάδες υψηλού κινδύνου, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με τις πληθυσμιακές ομάδες, στις οποίες γίνεται αυτή τη στιγμή η μελέτη.

Tις παρενέργειες και γενικότερα τις ανεπιθύμητες αντιδράσεις. Το ζήτημα είναι πολύ σοβαρό και δεν εξαντλείται γενικά με το θέμα της ασφάλειας του εμβολίου. Είναι προφανές ότι οι πιθανότητες εκδήλωσης σοβαρών παρενεργειών, όπως για παράδειγμα αυτή, της εκδήλωσης αυτοάνοσων νοσημάτων, δεν μπορεί να αποκλεισθούν με προσωρινά συμπεράσματα από αποσπασματικά τμήματα της μελέτης διάρκειας ολίγων εβδομάδων.

Επιπλέον όσο κι αν ακούγεται ευχάριστα – πράγμα απολύτως κατανοητό και φυσιολογικό σαν αντίδραση – το ότι βρισκόμαστε πολύ κοντά στη διαδικασία των εγκρίσεων, δεν είναι βέβαιο, ότι αυτή θα επιτευχθεί μέσα σε σύντομα χρονικά πλαίσια, δεδομένου ότι η κοινοπραξία των εταιρειών που προπορεύονται, θα καταθέσει στην καλύτερη περίπτωση όπως οι ίδιες προβλέπουν το φάκελο με τα στοιχεία, στα τέλη του Νοέμβρη. Η αίτηση θα αφορά έγκριση για προσωρινή χρήση.

Πέραν όλων αυτών που αφορούν παρατηρήσεις σχετικά με το συγκεκριμένο εμβόλιο, από το οποίο έχουμε τα προκαταρκτικά αυτά αποτελέσματα, υπάρχουν κρίσιμα ζητήματα που ισχύουν για όλα σχεδόν τα υπό έρευνα και κλινικές μελέτες εμβόλια.

Βασικό ζήτημα αποτελεί η ανάγκη του να ξεπεραστούν οι αμφιβολίες και οι επιφυλάξεις που υπάρχουν σε μεγάλη μερίδα του πληθυσμού σχετικά με την πρωτοποριακή τεχνολογία του mRNA, που εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην κατασκευή των περισσότερων εμβολίων. Ας μην ξεχνάμε ότι το ζήτημα αυτό αποτελεί γνωστό σημείο σφοδρής κριτικής και χυδαίας εκμετάλλευσης από ομάδες συνωμοσιολόγων και αρνητών.

Για τους λόγους αυτούς χρειάζεται να προβλεφθεί και να προετοιμαστεί μια τεράστια καμπάνια, ενημέρωσης του πληθυσμού, σε σωστή επιστημονική και επικοινωνιακή βάση και να μην επαναληφθεί η θλιβερή εμπειρία που ζήσαμε από τη δράση του αντιεμβολιαστικού κινήματος, στην επιδημία από τον ιό της γρίπης Η1Ν1, που κάτω από την πίεση των συνωμοσιολόγων, κατέληξε στο να ακυρωθούν οι παραγγελίες των εμβολίων και να ξεκινήσουν μεγάλης διάρκειας δικαστικές διαμάχες μεταξύ των αρμόδιων κρατικών φορέων και των φαρμακευτικών εταιρειών.

Το πρόβλημα της διάθεσης των εμβολίων έχει επικεντρωθεί προς το παρόν, στον αγώνα ταχύτητας που θα κάνουν οι χώρες είτε συλλογικά, είτε μεμονωμένα για να αποκτήσουν το πολυπόθητο/τα εμβόλιο ή τα εμβόλια. Ωστόσο ελάχιστοι έχουν αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος της διακίνησης και διάθεσης ενός εμβολίου που απαιτεί τις ειδικές συνθήκες διατήρησης στους -80°C.

Οι συνθήκες αυτές υπαγορεύουν την κατασκευή ειδικών χώρων, μικρών και μεγάλων μέσων μεταφοράς, από αεροπλάνα μέχρι φορητές συσκευές, προκειμένου να φτάσουν τα εμβόλια στον προορισμό τους και να διατηρηθούν. Με άλλα λόγια πρόκειται για μια γιγαντιαία επιχείρηση, κατασκευής, σύστασης και λειτουργίας μιας τεράστιας «ψυκτικής αλυσίδας», που θα περιλαμβάνει κτίρια, μέσα συντήρησης, μεταφορικά μέσα, εξειδικευμένο προσωπικό κλπ

Προς στιγμήν οι περισσότερες χώρες και μεταξύ αυτών και η χώρα μας δεν έχουν τέτοιες δυνατότητες και για το λόγο αυτό θα έπρεπε να είχαν ΗΔΗ ΜΕΡΙΜΝΗΣΕΙ.

Επιπλέον το ζήτημα της διάθεσης του εμβολίου στην κοινότητα με μαζικούς ή στοχευμένους εμβολιασμούς, είναι σχεδόν εξίσου δυσεπίλυτο, δεδομένου ότι όπως αναλύθηκε νωρίτερα, δεν θα μπορούσε να φανταστεί κανείς, ότι ένα τέτοιο εμβόλιο θα μπορούσε να γίνει σε φαρμακεία της γειτονιάς μας.

Οι επισημάνσεις αυτές, δεν έχουν σε καμία περίπτωση, στόχο να υποτιμήσουν την εξαιρετική προσπάθεια που γίνεται σήμερα από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Ούτε πάλι γίνονται επειδή δεν κατανοούμε ή δεν συναισθανόμαστε το κλίμα αισιοδοξίας που δημιουργείται κατά καιρούς από τις διάφορες ενθαρρυντικές επιστημονικές ανακοινώσεις.

Γίνονται με πνεύμα ρεαλισμού και με πρόθεση να εξασφαλισθούν έγκαιρα οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την επιτυχή χρήση και αξιοποίηση ενός ή περισσότερων ασφαλών και αποτελεσματικών εμβολίων.

Ωστόσο για να εξασφαλισθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις και συνθήκες για την απόκτηση και τη διάθεση του εμβολίου, ή των εμβολίων, χρειάζεται εκτός από τον προϋπολογισμό και τη διάθεση του οικονομικού κόστους, να ληφθεί υπόψιν και ο παράγων χρόνος, ο οποίος είναι αμείλικτος.

Είναι σίγουρο ότι αν υπάρχει πολύς χρόνος ακόμη, μέχρι να φθάσει και να χρησιμοποιηθεί το εμβόλιο στη χώρα μας, είναι άλλο τόσο σίγουρο ότι είναι πολύ λίγος για να πραγματοποιηθεί το τεράστιο έργο που απαιτείται, προκειμένου το εμβόλιο να αποβεί χρήσιμο για κάθε ένα από εμάς και για όλους μαζί.

Ας μεριμνήσουν λοιπόν οι αρμόδιοι και ας φροντίσουν να μην επιδείξουν την ίδια ολιγωρία που έδειξαν μέχρι στιγμής στη γενικότερη διαχείριση της πανδημίας.

Σε κάθε περίπτωση «το εμβόλιο» δεν μπορεί να αποτελεί αντικείμενο επικοινωνιακής εκμετάλλευσης, ούτε να συνοδεύεται με εξαγγελίες χρονοδιαγραμμάτων, που διαψεύδονται, όπως μέχρι τώρα, από την ίδια την πραγματικότητα.

Επιπλέον η καλλιέργεια προσδοκιών για ένα μελλοντικό εμβόλιο δεν θα πρέπει να αποτελέσει βάση και αφορμή για να δημιουργηθεί κλίμα αισιοδοξίας, με πρόσχημα να αντιμετωπισθεί η αναμφισβήτητη κόπωση από την πανδημία. Αυτό είναι πολύ επικίνδυνο και επιτρέπει μια νέα διολίσθηση προς μια γενικότερη χαλάρωση.

Η προσοχή των αρμόδιων θα πρέπει να είναι στραμμένη στο βασικό και κύριο έργο τους που αυτή τη στιγμή είναι η άμεση, πρακτική και αποτελεσματική διαχείριση της πανδημίας, εξαντλώντας όλα τα μέσα και τις δυνατότητες που παρέχει η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης πολιτικής Δημόσιας Υγείας, με τo εκτεταμένο μαζικό testing, τις ιχνηλατήσεις και τη σωστή εφαρμογή της απομόνωσης των επαφών, τη δημιουργία αποτελεσματικού δικτύου εξωνοσοκομειακής περίθαλψης, την ενίσχυση του ΕΣΥ και την πλήρη διαφάνεια, με μια πλήρη και σε πραγματικό χρόνο ενημέρωση όλων των πολιτών.

Πηγή

 

Τι προσπαθείτε να πείτε, κύριε Τσιόδρα;

 

Του γιατρού Γεράσιμου Γραμματικόπουλου

Εδώ και 8 μήνες ζούμε κάτω από την αγωνία μιας καθημερινής αριθμητικής τριπλέττας: νέα κρούσματα - διασωληνωμένοι - νεκροί. Ο πρώτος αριθμός δίνει μια αίσθηση για το τι μας περιμένει στο άμεσο μέλλον 10 με 15 ημερών, ο δεύτερος αν πλησιάζουμε το όριο θραύσης του ΕΣΥ, ο τρίτος το μέγεθος του ανεπίστρεπτου πόνου στην κοινωνία μας. Η προ ημερών τριπλέττα λοιπόν ήταν σοκαριστική για πολύ κόσμο. Δυστυχώς όχι για εμένα και κάποιους φίλους συναδέλφους με τους οποίους ιδιωτικά συζητούσαμε εδώ και περίπου ένα μήνα ως αναμενόμενα αυτά τα νούμερα.

1259 - 102 - 12. Όχι, δεν διεκδικώ ούτε εγώ ούτε οι συνάδελφοι τις μαντικές ικανότητες του Κάλχα. Η θλιβερή αναμονή αυτών των αριθμών προκύπτει εξετάζοντας τους παράγοντες που επηρεάζουν την μετάδοση του ιού: το πάστωμα του κόσμου στις στάσεις των μέσων μαζικής μεταφοράς και εντός αυτών, η πλημμέλεια τήρησης μέτρων σε χώρους δουλειάς, ιδιαίτερα εκτός γραφείων, οι περιγραφές φίλων εκπαιδευτικών για τις συνθήκες στις σχολικές αίθουσες, η δυσπιστία και άρνηση ή μη σωστή χρήση των μέσων ατομικής προστασίας σε πλειοψηφική - οϊμέ - μερίδα του κόσμου. Για τουλάχιστον ένα μήνα κρίνω δημοσίως ως ανεπαρκή και ημίμετρα τις δράσεις της πολιτείας. Μια πολιτεία που φαίνεται πως πανευρωπαϊκά διάλεξε τον δρόμο του στρουθοκαμηλισμού προσπαθώντας να περιορίσει την μετάδοση μόνο όταν αυτό δεν βλάπτει την «οικονομία» παρά μόνο την ψυχική υγεία των πολιτών της: τις κοινωνικές εκδηλώσεις. Κάποιοι έχω την εντύπωση πως έβαλαν στην ζυγαριά χρήματα και ανθρώπους και μέτρησαν τα πρώτα ως πιο βαριά. Περιόρισαν λοιπόν τις συναθροίσεις όταν δεν αφορούν την εργασία, περιόρισαν τον διαθέσιμο χρόνο για αποφόρτιση προκαλώντας μια δεύτερη, βραδινή, ώρα αιχμής και υπερπυκνότητας του πληθυσμού στα αστικά κέντρα, ανέθεσαν - ψευδέστατα, και αυτό φαίνεται από τις ανακαλυφθείσες εστίες υπερμετάδοσης - σε αυτές τις δραστηριότητες και μόνο εξ ολοκλήρου την ευθύνη μετάδοσης. Εις μάτην, η πανδημία καλπάζει σε ολόκληρη την Ευρώπη ανεμπόδιστη, σε ένα 2ο κύμα που μοιάζει τσουνάμι.

1259 - 102 - 12. Θα περίμενε κανείς την αναγνώριση της αναποτελεσματικότητας των έως τώρα «μέτρων» από επίσημα χείλη. Κι όμως, μας περίμενε μια ακόμα δυσάρεστη έκπληξη. Η ανερυθρίαστη ανάληψη του ρόλου κυβερνητικού εκπροσώπου (έως και δημοσίου κατήγορου) από ανθρώπους που οφείλουν να μιλούν εκ θέσεως αυστηρά επιστημονικά και η ψευδο-επιστημονική αρλουμπολογία των πολιτικών φορέων.

Όχι κύριε Τσιόδρα, δεν είστε ούτε συγκοινωνιολόγος, ούτε γραμματέας του υπουργείου οικονομικών για να μας πείτε αν είναι ή δεν είναι εφικτή η αύξηση των κυκλοφορούντων ΜΜΜ ώστε να μειωθεί ο συνωστισμός.

Όχι κύριε Χαρδαλιά, δεν είστε επιδημιολόγος για να ισχυρίζεστε ότι «δεν κολλάει» στα λεωφορεία με τον κόσμο σαν παστές σαρδέλες - θα έπρεπε να μας παρουσιάσετε απτά σχετικά δεδομένα όπως ένα μη διαφορετικό ρυθμό μετάδοσης σε «ορφανά περιστατικά» μεταξύ χρηστών και μη των μέσων.

Όχι κύριοι, δεν έχει διαφορά αν γέμισαν τα σκαλάκια νεαρούς το βράδυ ή το προαύλιο της εκκλησίας με πακτωμένους πιστούς που περιμένουν να πάρουν από το πανέρι με το γυμνό τους χέρι - το δικό τους γυμνό χέρι! - αντίδωρο (τηλεοπτική εικόνα που συνοδευόταν από επαίνους περί τήρησης των ΜΑΠ εξοργίζοντάς με).

Και συμπληρώθηκε η προσβλητική προς την επιστήμη ξεδιαντροπιά με την ρήση «Είναι αδύνατο να ελεγχθεί η διασπορά του ιού, θέλω με ήρεμη συνείδηση να πω ότι δεν χάνουμε την ελπίδα μας». Τι προσπαθείτε να πείτε, κύριε Τσιόδρα; Τι εννοείτε είναι αδύνατον; Οι χώρες που νωρίς είδαν το πρόβλημα του 2ου κύματος και νωρίς έκαναν κάτι ουσιαστικό, για αυτό έχουν ήδη μπει σε φάση επιπέδωσης της καμπύλης, είτε ενισχύοντας το δίκτυο ελέγχου, ιχνηλάτησης και κάθετης απομόνωσης είτε με ένα δυσάρεστο αλλά απαραίτητο 2ο οριζόντιο lockdown. Μήπως εννοείτε πως είναι «οικονομικά ασύμφορο»; Γιατί αυτό είναι μια απόφαση πολιτική και λαμβάνεται από πολιτικούς που λογοδοτούν στον λαό, όχι από επιστήμονες.

Έχω πει πολλές φορές πως στην επιστήμη δεν υπάρχει το επιχείρημα της αυθεντίας παρά μόνο επιστημονικά δεδομένα και επιχειρήματα. Ακόμα περισσότερο δεν υπάρχουν Τοτέμ που επιβάλλουν λατρεία με θρησκευτικούς όρους. Αυτό, κύριε Τσιόδρα, είμαι σίγουρος πως το γνωρίζετε. Αποδυθείτε λοιπόν του πολιτικού σας μανδύα ή κατεβείτε από το βάθρο της επιστήμης. Και τα δύο μαζί δεν γίνεται.

Πηγή

Μια πανευρωπαϊκή πλάνη. Ένα πανευρωπαϊκό έγκλημα;

Του γιατρού Γεράσιμου Γραμματικόπουλου

Ποιος είναι ο πλανεμένος και ποιος ο πλανευτής; Δεν είναι όλα τα μέτρα για καλό. Δεν είναι όλες οι εξεγέρσεις για καλό. Η Ευρώπη βουλιάζει κάτω από το 2ο κύμα της πανδημίας Covid-19. Ένα κύμα που ήρθε νωρίτερα και απλώθηκε περισσότερο εξαιτίας των καπιταλιστικών κελευσμάτων για ελεύθερο τάχα τουρισμό και ανοιχτές επιχειρήσεις. Ένα κύμα που βρίσκει – ξανά – τα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας πλημμελώς προετοιμασμένα. Ξανά κενά στο test-trace-isolate. Ξανά κενά στην στελέχωση. Ξανά κενά στην εγγύηση συνέχισης της υπόλοιπης Ιατρικής. Κι αν την πρώτη φορά είχαν μισή δικαιολογία, πως τους έπιασε στον ύπνο, τώρα δεν έχουν καμία: ζύγισαν λεφτά και ανθρώπους και τα πρώτα τα βρήκαν πιο βαριά. Ράθυμα λοιπόν, ξεκινούν δεξιά και αριστερά περιοριστικά μέτρα. Μέτρα; Ημίμετρα! Ημίμετρα μη παραδοχής. Ημίμετρα στρουθοκαμηλισμού. Φταίνε τα ποτά και ο χαβαλές, αλλά όχι η εργασία, τα ΜΜΜ, τα σχολεία. Νέα “μόδα” πανευρωπαϊκή και …πρωτότυπη οι νυχτερινές απαγορεύσεις κυκλοφορίας. Συμπίεση του κοινωνικού χρόνου. Δημιουργία 2ης ζώνης rush hour. Θυμάστε εκείνο το 8+8+8=24; Που να το θυμάστε, έχουν ξεχαστεί όλα όσα αφορούσαν τον εργατικό αγώνα και τα δίκια του μέσα στις ατομικιστικές σας φούσκες.

Ο κόσμος αντιδρά, τσαντίζεται. Και ξεκινάει ένα γαϊτανάκι που αποπροσανατολίζει, που ενισχύει το μιντιακό παραμυθάκι περί ατομικής – και ουχί κοινωνικής – ευθύνης, που υψώνει ένα ψευδοδίπολο “υπεύθυνο κράτος Vs ψεκασμένοι μπάχαλοι” όταν το πραγματικό δίπολο είναι “λεφτόδουλο κράτος Vs φτηνές ζωές”. Είδες η Νάπολη, μου λένε… Τι να δω; Ότι βρίζανε τον Conte επειδή τους έκοψε την μπύρα στην πλατεία, αντί να τον βρίζουν που δεν τους προστατεύει ουσιαστικά; Που φέρθηκε ανεύθυνα το καλοκαίρι μαζί με την υπόλοιπη νότια Ευρώπη (Ελλάδας συμπεριλαμβανόμενης) γιατί τους στρίμωξαν τα μεγάλα συγκροτήματα, οι αεροπορικές και ταξιδιωτικές; Που δεν φρόντισε να αραιώσει η μετάδοση στο πρώτο 8 (που έχει καταντήσει 12 και 16); Που δεν φρόντισε να ενισχύσει το σύστημα υγείας και τώρα – ήδη! – ακυρώνονται εισαγωγές ασθενών με άλλα νοσήματα χρείζοντα διερεύνησης και θεραπείας για να κάνουν προκαταβολικά “χώρο” για το τσουνάμι που έρχεται; Που επιτέλους δεν κάνει ένα προγραμματισμένο σύντομο αλλά πραγματικό lockdown όπως έκανε το Ισραήλ, μπας και σώσει έστω στο και πέντε την παρτίδα; Ωραία μπανανόφλουδα πατήσανε… Τζάμπα θυμός, λάθος θυμός.

Βολικός θυμός μήπως; Φαίνεται πως σε ολόκληρη την Ευρώπη έχει ληφθεί η απόφαση να κρατηθούν οι οικονομίες ανοιχτές με οποιοδήποτε ανθρώπινο κόστος. Οι οικονομίες; Μπα, ο μικρομεσαίος θα γευτεί μια μακρόχρονη πείνα με μια περιρρέουσα ατμόσφαιρα μακράς διαρκείας που θα αποτελειώσει τους ήδη οριακούς – και αν – ισολογισμούς του. Το κεφάλαιο όμως θα ζήσει, κι από εργάτες… βρίσκει. Αναλώσιμοι. Ο λάθος θυμός λοιπόν όχι μόνο δεν στοχεύει σε αυτά που πρέπει αλλά θα αποτελέσει και την βολική και εξαιρετικά χρήσιμη επικοινωνιακά δικαιολογία της “μη συμμόρφωσης στις υποδείξεις” ώστε ο πλανευτής να ξεφύγει των ευθυνών του. Γιατί ο πλανευτής αποφάσισε μήνες τώρα ότι σημασία έχει το επικοινωνιακά αποδεκτό σερβίρισμα του θανάτου του διπλανού σου, όχι η αποτροπή του γεγονότος.

Ναι ρε, να φωνάξεις. Ναι ρε, να εξεγερθείς. Ναι ρε, να τα κάνεις όλα λίμπα. Αλλά γιατί απαιτείς να μετράει η ζωή του κολλητού σου του διαβητικού, της γιαγιάς σου με την ΧΑΠ, του χοντρού σου μπαρμπα αλλά και η δική σου υγιή μου εσύ που απλά έχεις μικρότερες πιθανότητες όχι όμως και μηδενικές – κι αν σου κάτσει; Λαχειάρα! – να μετράνε οι ζωές μωρέ παραπάνω από τα κωλόευρα!

Λάθος μέτρα, λάθος εξεγέρσεις, βρώμικη πλάνη, στυγερό έγκλημα.

Πηγή

Ευτυχώς, υπάρχουν ακόμη Φιλέλληνες.

Την παρακάτω επιστολή απέστειλε στην εφημερίδα Καθημερινή, ο Φινλανδός πολιτικός αναλυτής και φιλέλληνας Τέμου Λέχτινεν.

Δημοσιεύθηκε στις 24-10-2020, υπό τον τίτλο «Διδάγματα από τον Βορρά για τις σχέσεις γειτονίας».

Διάβασα με ενδιαφέρον το άρθρο του καθηγητή Νίκου Μαραντζίδη στην «Καθημερινή» της Κυριακής 18 Οκτωβρίου, που παρά τον ποδοσφαιρικό του τίτλο είναι στην πραγματικότητα μία «προκλητική» θεώρηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων μέσα από την εμπειρία του ευρωπαϊκού Βορρά και δη της Φινλανδίας. Παρότι κάποια σημεία με βρίσκουν σύμφωνο, επιτρέψτε μου να μοιραστώ μία διαφορετική οπτική που εξηγεί γιατί νομίζω ότι τελικά κάνει λάθος.

Ας ξεκινήσω από το σημείο που πιστεύω ότι ο κ. Μαραντζίδης έχει δίκιο. Τα μικρά, περιφερειακά έθνη, τα οποία στο τέλος της ημέρας μπορούν να στηρίζονται μόνο στον εαυτό τους και όχι σε συμμάχους που ίσως είναι αλλά και ίσως να μην είναι εκεί όταν χρειαστεί, δεν μπορούν να έχουν πολιτικές αυταπάτες μεγαλείου. Όπως είπε ο Juho Paasikivi, πρόεδρος της Φινλανδίας (1946-56), και αρχιτέκτονας της φινλανδικής μεταπολεμικής εξωτερικής πολιτικής: «η αναγνώριση των γεγονότων είναι η αρχή κάθε σοφίας». Στην αρχή αυτή στηρίχθηκε το λεγόμενο «δόγμα Paasikivi», η εξισορρόπηση δηλαδή της φινλανδικής εξωτερικής πολιτικής μεταξύ Ανατολής και Δύσης, η «ευμενής ουδετερότητα» έναντι της ΕΣΣΔ που αναφέρει ο κ. Μαραντζίδης, η φινλανδοποίηση της εξωτερικής πολιτικής (Finlandisierung), η οποία συνεχίστηκε από το 1956 έως το 1981 από τον πρόεδρο Urho Kekkonen.

Έτσι, φαίνεται να λέει ο κ. Μαραντζίδης, το θεμελιώδες δίδαγμα που προσφέρει το φινλανδικό παράδειγμα είναι ότι αφού οι μικρές χώρες δεν μπορούν να αλλάξουν την πραγματικότητα, πρέπει να μάθουν να ζουν και να λειτουργούν σε έναν σκληρό κόσμο. Μέχρι εδώ συμφωνώ. 

Εκεί όπου διαφωνώ είναι στο συμπέρασμα στο οποίο φαίνεται να καταλήγει: ότι μακροπρόθεσμα οι μικρές χώρες θα αναδειχθούν νικήτριες: το θηρίο θα εξαφανιστεί και εκείνες θα ευημερήσουν. Κάτι σαν τη Δευτέρα Παρουσία δηλαδή.

Σύμφωνα με το επιχείρημα που αναπτύσσει ο κ. Μαραντζίδης, η Φινλανδία μια χαρά τα πήγε κατά τη διάρκεια εφαρμογής της φινλανδοποίησης, ενώ η ΕΣΣΔ ήταν μία κομμουνιστική δικτατορία. Σήμερα η Φινλανδία είναι μία από τις καλύτερες χώρες στον κόσμο να ζει κανείς, ενώ η ΕΣΣΔ εξαφανίστηκε (που μεταξύ μας, ούτε αυτό είναι ακριβές… δεν εξαφανίστηκε, μεταλλάχθηκε στη Ρωσία του Πούτιν). Μπορεί η Τουρκία σήμερα να μην έχει το βεληνεκές της ΕΣΣΔ των χρόνων του Ψυχρού Πολέμου, αλλά η Τουρκία είναι μια μικρή υπερδύναμη δίπλα στην Ελλάδα. Εάν επομένως η συνειδητοποίηση των πολιτικών αναγκαιοτήτων σε σχέση με την Τουρκία, οδηγεί στη φινλανδοποίηση της Ελλάδας, δεν έχει και μεγάλη σημασία λέει ο κ. Μαραντζίδης.

Εδώ, λοιπόν, υπάρχει κατά τη γνώμη μου ένα λογικό σφάλμα, ένα ψευδές δίλημμα: ο δρόμος δεν είναι ή φινλανδοποιημένη ουδετερότητα ή πόλεμος. Υπάρχει μεγάλη γκάμα επιλογών στη διεθνή πολιτική. Η δεύτερη πλάνη αφορά τη σύγχυση μεταξύ «συσχέτισης» και «αιτιώδους συνάφειας». Η Φινλανδία δεν τα πάει καλά σήμερα, απαραίτητα διότι τον περασμένο αιώνα ήταν «φινλανδοποιημένη». Η πραγματικότητα μπορεί μάλιστα να είναι ότι η Φινλανδία τα πάει καλά σήμερα, παρά το γεγονός ότι ήταν κάποτε «φινλανδοποιημένη».

Για να το κατανοήσουμε αυτό, πρέπει να έχουμε υπόψη μας πώς ήταν η ζωή στη Φινλανδία κατά την περίοδο εκείνη. Με δύο λόγια, η καθημερινή ζωή στη Φινλανδία στα χρόνια του δόγματος Paasikivi δεν ήταν ακριβώς σπουδαία. Η μεταπολεμική Φινλανδία ήταν φτωχή. Η Φινλανδία τη δεκαετία του 1960 ήταν φτωχή. Και η Φινλανδία τη δεκαετία του 1970 ήταν φτωχή. Δεν ήταν φτωχή όπως ενδεχομένως οι χώρες του ανατολικού μπλοκ, αλλά κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, η Φινλανδία ήταν ο φτωχός και καταπιεσμένος ξάδελφος των Σκανδιναβών με πολύ λίγα άξια να της ζηλέψει κανείς.

Τα οικονομικά, όσο σημαντικά κι αν είναι, είναι μόνο ένα μέρος της ευρύτερης εικόνας. Όπως προειπώθηκε, η πραγματιστική εξωτερική πολιτική της Φινλανδίας είχε ένα στόχο: τη διατήρηση της εδαφικής κυριαρχίας απέναντι σε μία παρακείμενη υπερδύναμη, τη Σοβιετική Ενωση. Και φαίνεται ότι σε αυτό ήταν επιτυχής.

Αλλά η λογική αυτή παραβλέπει ένα ουσιαστικό ερώτημα: Παρά τη διατήρηση της εδαφικής κυριαρχίας, ήταν πραγματικά ελεύθερη η Φινλανδία; Δεν μου αρέσει, όπως δεν αρέσει σε πολλούς από τους συμπατριώτες μου Φινλανδούς, ότι η απάντηση είναι όχι. Η Φινλανδία δεν ήταν ελεύθερη. Το δόγμα της φινλανδικής εξωτερικής πολιτικής οδήγησε σε εντελώς απρόβλεπτα και ανεπιθύμητα αποτελέσματα στο εσωτερικό της χώρας.

Ο όρος Finlandisierung (φινλανδοποίηση) στην πραγματικότητα δεν αφορά την εξωτερική πολιτική της Φινλανδίας. Ο όρος Finlandisierung δημιουργήθηκε από Γερμανούς πολιτικούς επιστήμονες, προκειμένου να περιγράψουν τα αποτελέσματα του δόγματος Paasikivi στο εσωτερικό της Φινλανδίας. Finlandisierung συμβαίνει όταν κάποιος διατηρεί ονομαστικά την εξωτερική κυριαρχία, ενώ στην πράξη την έχει απολέσει στο εσωτερικό. 

Ο τρόπος είναι απλός. Όταν υπάρχει μόνο μία αλήθεια και ένας στόχος ζωής ή θανάτου που υπαγορεύεται από την εξωτερική πολιτική μιας μικρής χώρας, αυτή η μοναδική αλήθεια διεισδύει σε ό,τι κάνει κανείς. Είναι σαν να ζεις δίπλα σε ένα θηρίο που φοβάσαι: αποφεύγεις να αναστατώσεις το θηρίο με οποιοδήποτε κόστος. Ο φόβος διεισδύει στην κοινωνία από πάνω προς τα κάτω και το αντίστροφο. Αλλάζει την πολιτική, τον πολιτισμό, τη δημοσιογραφία, την καθημερινή ζωή, την ατμόσφαιρα και τις σκέψεις. Τα πάντα υπαγορεύονται από τις ιδιοτροπίες που μπορεί να έχει το θηρίο – ή από τι πιστεύουν οι εκλεκτοί πολιτικοί στη μικρότερη χώρα ότι είναι οι ιδιοτροπίες του.

Με την πάροδο του χρόνου, το θηρίο αναπτύσσει ισχυρά δίκτυα στο εσωτερικό της χώρας. Και όπως συνέβη στην περίπτωση της Φινλανδίας, το θηρίο επέλεξε ποιες εμπορικές συμφωνίες ήταν καλές για τη Φινλανδία και σε ποιες διεθνείς οργανώσεις θα μπορούσε να ενταχθεί η Φινλανδία. Το θηρίο επέλεξε επίσης αρχηγούς κομμάτων, κατάλληλους προεδρικούς υποψηφίους, αρχισυντάκτες εφημερίδων, διευθύνοντες συμβούλους της εθνικής ραδιοτηλεοπτικής εταιρείας. Οι χρήσιμοι ντόπιοι φίλοι του θηρίου αποφάσισαν τι είδους πολιτιστικές αναφορές ήταν αποδεκτές και τι όχι, τι μπορούσε να ειπωθεί και τι όχι. Η εξωτερική κυριαρχία κερδήθηκε, η εσωτερική κυριαρχία χάθηκε.

Μια φινλανδοποιημένη Ελλάδα θα είχε συνεχή αυτολογοκρισία, στα μέσα ενημέρωσης και στον δημόσιο λόγο. Θα είχε λιγότερη πολυφωνία και περισσότερη αναγκαστική ομοιομορφία. Θα έβλεπε μία διαίρεση μεταξύ εκείνων που είναι στη «σωστή πλευρά» ως συμπαθείς στην Τουρκία, και εκείνων που πρέπει να αποφεύγουν τη δημόσια ζωή, επειδή δεν συμφωνούν με την επίσημη πολιτική.

Ο διάλογος και η ζωηρή πολιτική συζήτηση θα γίνονταν κουρασμένοι μονόλογοι αυταρέσκειας που εξυπηρετούν έναν και μόνο στόχο. Η Ελλάδα θα έπρεπε να χαμηλώσει τη φωνή της στην Ε.Ε., το ΝΑΤΟ και άλλα διεθνή fora για οποιοδήποτε θέμα θα μπορούσε να αναστατώσει την Τουρκία, και με την πάροδο του χρόνου θα έχανε πολύτιμους φίλους. Σε μια τέτοια Ελλάδα οι πολίτες της θα κοιτούσαν πάνω από τους ώμους τους με τον φόβο ότι κάτι που λένε, κάνουν ή πιστεύουν θα μπορούσε να θεωρηθεί λάθος από την Τουρκία – και έτσι θα απέχουν από αυτό.

Πρέπει να καταλάβουμε ότι η όλη έννοια του Finlandisierung είναι το αντίθετο από αυτό που αντιπροσωπεύει η Ελλάδα, τουλάχιστον στα δικά μου τα μάτια: την οικουμενική δημοκρατία. Σε σύγκριση με το σκοτάδι της οπισθοδρομικής νεο-οθωμανικής Τουρκίας, η Ελλάδα είναι μια δυτική, σύγχρονη φιλελεύθερη δημοκρατία, ένας φάρος ευρωπαϊκής κουλτούρας στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης και της εγγύς Ανατολής, φορέας ελπίδας. Ακόμη και η σκέψη ότι η Ελλάδα θα ήταν κατά κάποιο τρόπο πρόθυμη να θέσει σε κίνδυνο αυτή τη θέση με πονάει. Μια φινλανδοποιημένη Ελλάδα θα ήταν πολύ μακριά από την Ελλάδα που θα μπορούσε να δώσει το ισχυρότερο δυνατό παράδειγμα στη γειτονική Τουρκία, δηλαδή μια ανοιχτή Ελλάδα που κοιτάει μπροστά και κάνει τις επιλογές της με βάση τις δικές της επιθυμίες, τα δικά της θέλω, τις δικές της ανάγκες και φιλοδοξίες.